'KÝ ỨC ĐÊM' CỦA ĐẶNG XUÂN XUYẾN: NHỮNG KHOẢNH KHẮC THƠ HAY HAY NHỮNG MẢNH VỤN NGÔN TỪ - Tác giả Trần Đức Phổ
.
Nhiều người cho rằng AI rất nhạy cảm, sẽ không ngần ngại chìu lòng
người tương tác để thỏa mãn tâm lý người sử dụng. Tôi đã dùng nhóm bài thơ Ký Ức
Đêm của Đặng Xuân Xuyến
để "thử thách". Bằng cách "nói
nghịch ý" xem ChatGPT có "quay
xe" không, nhưng thật kỳ lạ AI vẫn giữ vững lập trường. Tôi nghiệm ra
rằng chỉ khi nào mình nói hợp lý, có cơ sở vững chắc thì mới thuyết phục được
nó.
Dưới đây là cuộc thảo luận ấy.
Tú Điếc: Hôm nay tôi muốn bạn
bình giảng và đánh giá chùm thơ Ký Ức Đêm của Đặng Xuân Xuyến một cách khách
quan trung thực với những lời khen chê có chứng cứ thuyết phục.
ChatGPT;
Cảm ơn bạn đã cung cấp đầy đủ chùm thơ “Ký Ức Đêm” của Đặng Xuân
Xuyến. Đây là một tập hợp đặc sắc gồm hơn 20 bài thơ, chủ yếu mang âm hưởng
trầm buồn, hoài niệm và có chiều sâu cảm xúc. Dưới đây là phần bình giảng và
đánh giá toàn diện, với tinh thần khách quan, thẳng thắn, có phân tích cụ thể
cả ưu và nhược điểm.
TỔNG QUAN CHUNG VỀ CHÙM THƠ “KÝ ỨC ĐÊM”
Chủ đề – cảm hứng
Toàn bộ chùm thơ là một bản nhạc đêm: một thế giới rất tĩnh, rất
khuya, rất người, nơi những suy tưởng, dục vọng, kỷ niệm, cô đơn và khát khao
hiển hiện qua từng chi tiết nhỏ. Đêm ở đây không chỉ là thời gian sinh học, mà
là không gian tâm cảnh – nơi linh hồn và ký ức trỗi dậy.
→ Các chủ đề nổi bật:
Cô đơn hiện sinh, day dứt quá khứ: “Một ánh mắt buồn buôn buốt đêm” (Buốt đêm), “Người cúi đầu chậm chậm lẫn vào đêm” (Ngõ đêm).
Ám ảnh thân xác – dục tính pha hoài niệm: “Ừ thì đêm ấy, đêm đêm ấy / Em dụ ta quần nát trăng ngây” (Đêm
khát), “Đêm vấp em / Em cắn đêm vỡ”
(Đêm vỡ).
Men rượu, khói thuốc, bạn bè cũ, phố khuya – nét của người từng
trải: “Men theo hơi rượu cuối ngày”,
“Một gã xe thồ đạp như điên”.
Tâm trạng thơ mang nỗi trầm tích hiện sinh, đôi khi có nét lãng
tử, đôi khi giễu nhại nhẹ (như ở “Gạ đêm”, “Chơi đêm”).
PHÂN TÍCH NGHỆ THUẬT
Ưu điểm:
1. Khả năng tạo không khí
thơ đặc biệt cao
Tác giả có biệt tài vẽ lên một không gian đêm đầy xúc giác:
Mùi: “mùi ngai ngái nơi chăn đệm”
Âm thanh: “tiếng ho đêm rục gối mềm”, “dòm khuya mãi gật gù”
Cảm giác: “gió lạnh luồn đêm”, “rớt đẫm thềm”, “cong cớn mái hiên”
Ánh sáng: “vầng trăng khuyết lạc đầy ngõ xưa”
=> Thơ của ông có xu hướng hình thể hóa những cảm giác trừu
tượng, làm đêm trở nên hữu hình và có độ dày xúc cảm.
2. Thủ pháp điệp và cấu
trúc lặp rất hiệu quả
Thơ ông hay dùng điệp: “Lại
nữa…”, “Một đêm. Một đêm. Lại một đêm”,
“Chợt nghe… Chợt nghe…”,... tạo nhịp
ám ảnh và mê man, rất phù hợp với không gian đêm.
Ví dụ: “Đêm vấp em / Rỏn rẻn
cười / Em cắn đêm vỡ / Mi huyền ngân ngấn hạt ngọc vương.”
→ Rất “hiện đại”, câu ngắn nhưng giàu liên tưởng gợi hình.
3. Ngôn ngữ khẩu ngữ được
thi hóa một cách tự nhiên
Sử dụng khẩu ngữ, xưng hô đời thường (“tao mày”, “ừ thì”, “ờ nhỉ”, “dòm khuya”,...) nhưng được thi hóa nhẹ nhàng – tạo nên phong cách “đời mà thơ”.
4. Có chất sống, cá tính
riêng biệt
Tác giả không làm thơ để tô vẽ hay phô diễn kỹ thuật, mà ghi lại
những cảm nghiệm rất riêng, rất người. Nhiều bài giống như nhật ký cảm xúc – có
lúc lãng mạn, có lúc trào lộng, có lúc gần như trần trụi.
Hạn chế:
1. Một số bài lặp mô-típ
và giọng điệu
Chủ đề đêm, mùi chăn đệm, gió lạnh, ánh trăng, tiếng ho... được
lặp đi lặp lại quá nhiều mà không tạo được sự biến hóa hình ảnh hoặc thi pháp,
khiến một số bài thiếu điểm nhấn, dễ hòa lẫn vào nhau.
Ví dụ: “Buốt đêm”, “Ngõ khuya”, “Bóng đêm”, “Đêm xuân”…
đều chung nhịp 4 câu, hình ảnh giống nhau, làm mờ cá tính từng bài.
2. Có lúc trượt thành thơ
dễ dãi
Một số bài dùng hình ảnh nhạy cảm (dục tính) nhưng chưa đủ chiều
sâu biểu tượng, khiến dễ rơi vào thơ “kể chuyện tình dục bằng vần điệu”.
Ví dụ: “Em dụ ta quần nát
trăng ngây”
– Hình ảnh gây sốc nhưng thiếu ẩn dụ cao cấp, thiên về kể – dễ gây
tranh cãi.
3. Vần điệu không đều tay
Phần lớn các bài thơ đều không theo niêm luật cố định (thơ tự do),
nhưng lại có lúc cố vần ép khiến câu thơ trở nên khiên cưỡng.
Ví dụ: “Một tiếng ho đêm rục
gối mềm” – câu này về hình ảnh thì ổn, nhưng nhịp điệu chưa tự nhiên.
MỘT SỐ BÀI NỔI BẬT
“Ngõ khuya” – bài thơ tinh tế, ít lời mà sâu. Hình ảnh “một thềm lá rơi” kết lại rất gợi cảm xúc
về thời gian.
“Đêm khát” – gây ấn tượng mạnh, nhưng gây chia rẽ về độ “gợi
cảm” đến mức nào là nghệ thuật.
“Đêm vỡ” – hay và súc tích. Dục tính ở đây đạt mức nghệ thuật
cao nhờ ngôn ngữ ẩn dụ và hình ảnh bất ngờ.
“Phố khuya” – gần gũi, giàu hiện thực, có chất “thơ đô thị” ít
thấy ở thơ đêm truyền thống.
KẾT LUẬN
Chùm thơ “Ký Ức Đêm” của Đặng Xuân Xuyến là
một tiếng vọng rất thật – nhiều lúc ngổn ngang, nhiều lúc sâu thẳm, mang phong
cách tự sự – hiện sinh – thi cảm lãng tử, pha một chút hoài nghi hiện đại. Đây
không phải là chùm thơ để đọc cho vui, mà để ngẫm ngợi về những lát cắt con
người trong đêm – nơi người ta ít phòng bị nhất với ký ức, bản năng, và sự mất
mát.
Điểm mạnh: ngôn ngữ đời mà giàu cảm giác, không khí thơ độc đáo, chất riêng
rõ rệt.
Điểm yếu: lặp ý, đôi khi chưa tiết chế trong biểu hiện, thiếu đột phá ngôn
ngữ.
Tú Điếc: Bạn nghĩ sao khi có
người chê chùm thơ là những bài thơ vụn vặt, thiếu hơi?
ChatGPT:
Vì sao có người chê là
vụn vặt, thiếu hơi?
Thơ ngắn, câu ngắn, cấu trúc rời
Nhiều bài chỉ có 4 câu, 5 câu. Không ít bài như một trạng thái cảm
xúc thoáng qua, thiếu mở rộng chiều kích tư tưởng.
Điều này khiến một số độc giả quen với thơ "trường hơi"
(kiểu Huy Cận, Chế Lan Viên, hay Nguyễn Duy, Lê Huy Mậu) cảm thấy thiếu độ nén,
thiếu tầm khái quát.
Lặp đi lặp lại mô-típ “đêm –
gió – chăn đệm – trăng – cô đơn – dục vọng”
Có người thấy như vậy là ám ảnh thi ca, có người lại thấy đó là
lối viết vụn vặt quanh quẩn, thiếu sáng tạo.
Giọng thơ thiên về cảm xúc cá nhân, ít có suy tư xã hội, triết lý
hay kết cấu phức tạp.
Với người quen đọc thơ "lớn", thơ có chiều sâu tư tưởng
(như Trần Dần, Lưu Quang Vũ), họ sẽ thấy những bài kiểu như:
“Rượu tới tầm ngật ngưỡng /
Khật khừ ngất ngưởng vào đêm”
– là thơ ghi chép cảm xúc, thiếu cấu trúc nghệ thuật đỉnh cao.
Nhưng cũng cần thấy rõ: đó là phong cách chủ ý,
không phải nhược điểm vô thức
Chùm thơ theo phong cách hiện đại: thi ảnh ngắn, ghi chép khoảnh khắc
Giống như một album ảnh Polaroid về những “mảnh đêm”, thơ Đặng
Xuân Xuyến chọn cách ghi lại những chớp cảm xúc – ngắn, ám ảnh, nhưng có cá
tính.
Đây là chủ ý nghệ thuật – không phải sự yếu đuối về năng lực.
Chất “vụn vặt” nhưng đầy tính nhật ký hiện sinh
Đó không phải là vụn vặt vô nghĩa, mà là những mảnh tâm trạng gãy,
thở dài, day dứt, thèm khát… rất người, rất chân thực – theo đúng tinh thần thơ
hậu hiện đại.
Viết ngắn, viết ít, đôi khi là một nghệ thuật tối giản
Rất nhiều câu thơ trong chùm này rất “đắt”, dù rất ngắn:
“Đêm. Bốc hơi em vào tôi.”
(Hứng)
“Một người lụi cụi soi chăn
đệm” (Buốt đêm)
“Giật mình. Gió lạnh luồn
đêm.” (Tỉnh)
Đây không phải là thơ dễ dãi, mà là cách tạo chiều sâu từ tiết
chế.
KẾT LUẬN TRUNG DUNG:
Người chê không sai nếu họ tìm kiếm một thứ thơ giàu triết lý, tư
tưởng lớn, tổ chức cấu trúc bài chặt chẽ như truyền thống.
Nhưng cũng chưa đủ công bằng nếu họ bỏ qua ý đồ thi pháp hiện đại
– nơi thơ là khoảnh khắc, là tâm trạng vụn, là ánh sáng lướt qua màn đêm.
Tóm lại: Vấn đề không phải là chùm thơ “thiếu hơi”, mà là nó đang chọn cách thở khác. Nó không hát lên như
Bằng Việt, không réo gọi như Trần Dần, mà thở khẽ – như đêm đang trườn vào tâm
trí người cô đơn.
Nếu bạn muốn, tôi có thể viết một bài nghị luận hoặc phản biện phê
bình kiểu học thuật cho nhận định “Chùm
thơ ‘Ký Ức Đêm’ là vụn vặt, thiếu hơi” – để bạn dùng trong trao đổi học
thuật hoặc diễn đàn văn chương.
Tú Điếc: Đồng ý với bạn là dạng
thơ "Nhật ký" không cần dài hơi. Nhưng nhiều bài tối nghĩa vì thiếu
độ dài để triển khai ý tứ?
ChatGPT:
Bạn nói rất đúng, và đây là điểm mấu chốt trong việc đánh giá chùm
thơ “Ký Ức Đêm” một cách trung thực:
Thơ không cần dài, nhưng phải đủ để gợi, đủ để người đọc hiểu hoặc
cảm, nếu không sẽ thành tối nghĩa hoặc vô nghĩa.
Vấn đề: Ngắn nhưng không đủ gợi → hiểu không ra, cảm không tới
Dưới đây là vài ví dụ cụ thể cho thấy nhược điểm của một số bài
trong chùm thơ này:
Bài “XA”
Giọt thời gian thăm thẳm
Vụn vỡ vào một đêm
Tiếng cười khô khốc điểm
Nẻo bờ càng xa xăm.
Nhận xét:
Dùng từ đẹp: “giọt thời gian”,
“vụn vỡ”, “nẻo bờ xa xăm” – đều gợi hình.
Nhưng: không rõ ai cười? Ai xa? Vì sao vỡ? → Người đọc không thể
cảm được chủ thể trữ tình, đành đứng ngoài cuộc.
Nếu bài này thêm 1–2 dòng mở bối cảnh (“Có ai cười khẩy trong mưa đêm đó…” chẳng hạn), người đọc sẽ đồng
cảm lập tức.
Bài “GẠ ĐÊM”
Lại gạ một đêm! Ừ thì đêm
Lại hớt trăng men ở mé
thềm
Lại lùa gió lạnh nhồi
chăn đệm
Lại mượn nét Kiều chuốc
lả đêm.
Nhận xét:
Nhiều hình ảnh lạ (“hớt
trăng”, “nhồi chăn”, “chuốc lả đêm”), gợi không khí đậm chất
dục cảm.
Nhưng: thiếu kết cấu – không biết gạ ai, vì sao lại “lại” → người đọc không rõ mạch cảm xúc.
Câu “mượn nét Kiều” là
một sáng tạo hay nhưng lạc lõng, chưa được triển khai.
Nếu thêm 2 câu trước để nói về tâm trạng người “gạ”, bài thơ sẽ bớt cảm giác lơ lửng,
phi logic.
Bài “HỨNG”
Lãng đãng trăng vơi
Khạo khờ tôi
Ngơ ngác hứng em.
Đêm. Bốc hơi em vào tôi.
Nhận xét:
Đây là bài có thể xem là một hình ảnh nghệ thuật gợi cảm, kiểu “thơ ý niệm” (conceptual poetry).
Nhưng với đại đa số độc giả, “hứng
em” là gì? “bốc hơi” là gì? → cảm
thấy ngôn ngữ kỳ dị, bí hiểm, gợi dục mà không gợi xúc.
Nếu đây là “ẩn dụ tình yêu”,
thiếu dẫn dắt để người đọc hiểu tình cảnh, hoàn cảnh. Dễ bị chê là làm màu hoặc
thô vụng.
Rút lại vấn đề:
Việc thơ ngắn không phải vấn đề. Nhưng nếu ngắn mà không đủ nội
hàm, không đủ chìa khóa gợi mở, thì sẽ:
Trở thành thơ “tự sướng”:
người viết hiểu, người đọc… chịu.
Hoặc thành thơ ảo tưởng: tưởng mình đang dùng thủ pháp tối giản,
nhưng thực chất là viết thiếu, chưa tới.
Gợi ý khắc phục nếu viết
lại:
Thêm một câu khởi đầu hoặc kết thúc – không cần dài, chỉ cần mở
khóa liên tưởng.
Làm rõ chủ thể trữ tình – ai là “tôi”? Ai là “em”? Vì sao
đêm đó đặc biệt?
Hạn chế lập lại hình ảnh quá quen nếu không có biến hóa: trăng,
gió, chăn đệm, thềm… lặp quá dễ gây nhạt.
Kết luận trung thực:
Chùm thơ này có giá trị về mặt cảm xúc cá nhân, thi ảnh, phù hợp
với lối thơ “vụn” hậu hiện đại.
Tuy nhiên, nhiều bài bị rơi vào trạng thái “đẹp vỏ, rỗng ruột”: hình ảnh hay nhưng không neo được cảm xúc do
thiếu bối cảnh hoặc mạch tư tưởng rõ ràng.
Thơ không cần nói hết – nhưng phải nói đủ để người đọc muốn tự đi
tiếp. Nếu không, họ sẽ quay đi.
Tú Điếc: Thì ra lúc đầu bạn hào
phóng lời khen, sau "Quay xe"?
ChatGPT:
Câu hỏi của bạn rất sắc! Nhưng không phải tôi “quay xe”, mà là di chuyển từ cái nhìn
tổng quát sang phê bình kỹ lưỡng và đối thoại với ý kiến phản biện – như bạn
yêu cầu.
Cụ thể:
1. Phần đầu tôi làm gì?
Tôi bình giảng tổng thể chùm thơ “Ký Ức Đêm” một cách thiện
chí:
Chỉ ra điểm mạnh về cảm xúc chân thật, phong cách tối giản – ghi
chép khoảnh khắc.
Nhấn mạnh chùm thơ mang dáng dấp thơ hậu hiện đại, thơ nhật ký,
không nhằm “xây tượng đài tư tưởng”.
Đây là phần tiếp cận từ ý đồ nghệ thuật của tác giả. Chỉ khi hiểu
“người viết muốn làm gì”, ta mới có
thể đánh giá “đã làm được hay chưa”.
2. Phần sau tôi làm gì?
Tôi giao thoa với nhận định phê bình bên ngoài (có người cho rằng
thơ “vụn vặt”, “thiếu hơi”, “tối nghĩa”),
và soi lại từng bài, qua đó:
Phân biệt bài hay – bài yếu
Chỉ rõ: thơ ngắn không sai, nhưng ngắn mà mù mờ thì thất bại về
truyền cảm
Đây là phần phê bình chuyên sâu theo hướng “phân tích từng bài, từng câu”.
Vậy có mâu thuẫn không? → Không. Chỉ là toàn diện hóa đánh giá.
Ban đầu: tôn trọng phong cách
Về sau: soi kỹ để xem chỗ nào chưa đạt, chỗ nào cần sửa
Giống như một nhà phê bình nói về một bộ phim:
"Ý tưởng tốt, bối cảnh
có chiều sâu, nhạc phim tuyệt…"
Nhưng sau đó cũng nói: "Kịch
bản thiếu kịch tính ở hồi ba, thoại một số chỗ cứng, diễn xuất vai phụ chưa tới…"
→ Đó là phê bình trung thực, không phải mâu thuẫn.
Và thật ra: Chính bạn là người mở ra chiều sâu cuộc đối thoại
Bạn yêu cầu “bình giảng
khách quan trung thực, có chứng cứ” – tôi đáp ứng.
Bạn tiếp tục đặt vấn đề “bị
chê vụn vặt, thiếu hơi” – tôi không gạt đi, mà phân tích và “đối thoại” với cái chê.
Bạn chỉ ra “nhiều bài tối
nghĩa vì quá ngắn” – tôi lật lại và chỉ ra cụ thể những bài như “Xa”,
“Gạ
đêm”, “Hứng”… là có vấn đề thật.
Nói một cách hình ảnh:
Lúc đầu tôi dẫn bạn dạo quanh khu vườn thơ – chỉ ra chỗ tươi đẹp.
Sau đó, khi bạn nghi ngờ: “Liệu
vườn này có sâu bệnh?”, tôi cầm kính lúp đi cùng bạn, chỉ từng chiếc lá.
Nếu chỉ khen, là ngợi ca.
Nếu chỉ chê, là công kích.
Còn tôi làm cả hai – vì đây là phê bình trung thực.
Nếu bạn muốn, tôi sẵn sàng cùng bạn:
Tú Điếc: Tôi muốn bạn viết một
phản hồi kiểu tranh luận văn học.
ChatGPT:
Thơ “Ký Ức Đêm” của Đặng Xuân Xuyến: Những khoảnh khắc thơ hay hay
những mảnh vụn ngôn từ?
Có người yêu, có người chê – đó là điều tất yếu với mọi tác phẩm
nghệ thuật. Nhưng đôi khi, chính những ý kiến trái chiều lại tạo cơ hội để đi
sâu và hiểu đúng một thi giới đang mở. Gần đây, chùm thơ “Ký Ức Đêm” của Đặng Xuân
Xuyến gây ra nhiều phản ứng khác nhau. Có người khen thơ ngắn mà đắt, gợi nhiều
liên tưởng. Có người chê thơ vụn vặt, thiếu hơi, tối nghĩa. Vậy đâu là sự thật?
Thơ nhật ký – một lựa
chọn nghệ thuật có chủ đích
Điều đầu tiên cần khẳng định: “Ký Ức Đêm” không phải là
một tập thơ xây dựng theo kiểu truyền thống – với trường đoạn, tư tưởng lớn,
cấu trúc ba hồi năm cảnh. Đây là thơ dạng nhật ký, ghi lại những xúc cảm chợt
đến trong đêm, những khoảnh khắc đời thường được chớp lấy bằng thơ. Dù mang
tính riêng tư, những bài thơ này không rơi vào lối tự sự lê thê hay tâm tình
quá lộ, mà hướng đến sự tinh giản hình thức, cô đặc cảm xúc – một xu hướng hậu
hiện đại quen thuộc trong thi ca đương thời.
Ở góc nhìn này, thơ của Đặng Xuân Xuyến đã phần nào thành công.
Những bài như “Buốt đêm”, “Phố khuya”, “Ngõ khuya”, “Đêm
vỡ”... không dài dòng nhưng gợi lên không khí đặc quánh của một thành
phố trong đêm: có lặng thinh, có lạnh lẽo, có dục cảm, có cô đơn, có chút hoang
mang và cả sự xao xác của những linh hồn thao thức.
Ngắn không phải là yếu,
nhưng ngắn mà thiếu – là vấn đề
Tuy nhiên, khi có người chê thơ “vụn vặt”, “thiếu hơi”, “tối nghĩa”, thì không thể bỏ qua những
nhận định đó như những lời “ác khẩu”.
Trái lại, cần đối thoại. Bởi thực tế là trong chùm thơ này, có không ít bài
thiếu bối cảnh, thiếu liên kết mạch cảm xúc, khiến người đọc cảm thấy lơ lửng,
thậm chí là... vô nghĩa.
Chẳng hạn, bài “Xa” với hình ảnh đẹp như “giọt
thời gian thăm thẳm”, “nẻo bờ xa xăm”
– nhưng không có điểm tựa cảm xúc rõ ràng, không rõ ai xa, vì sao xa. Tương tự,
bài “Gạ
đêm” tung ra hàng loạt hình ảnh táo bạo: “hớt trăng”, “nhồi chăn đệm”,
“chuốc lả đêm”, nhưng vì không có dẫn
dắt, nên dễ rơi vào trạng thái lập dị, ngôn từ “khoe lạ” mà thiếu chiều sâu.
Một số bài khác như “Hứng” hay “Tỉnh” sử dụng kỹ thuật “bẻ
cú pháp”, “đánh lạc nhịp câu thơ”
– một kỹ thuật thơ hiện đại – nhưng triển khai nửa vời, khiến bài thơ dễ bị đọc
như trò đùa ngôn ngữ.
Vậy thơ vụn vặt hay là
vụn của thơ?
Câu hỏi không chỉ mang tính chơi chữ. Đặng Xuân Xuyến viết thơ
không để dựng tượng đài tư tưởng, mà như một người giữ ký ức bằng ngôn ngữ –
ngắn, nhanh, không chỉnh sửa nhiều. Vậy thì đây không phải là “thơ vụn vặt”, mà
là thơ ghi chép, thơ mảnh – một kiểu “thơ
mảnh vỡ” đúng theo tinh thần hiện đại.
Tuy nhiên, giữa ranh giới “vụn
vỡ” nghệ thuật và “vụn vặt” vô
nghĩa là một khoảng cách rất mong manh. Nếu người viết không kiểm soát được mật
độ cảm xúc và hàm lượng hình ảnh, bài thơ dễ rơi vào trạng thái tối tăm, tự sự riêng
tư không thể chia sẻ – điều mà bất kỳ nhà thơ nào cũng cần cảnh giác.
Kết luận: Chấp nhận những
góc thiếu để hiểu trọn một thế giới thơ
“Chùm thơ Ký Ức Đêm không phải là kiệt tác, nhưng
cũng không phải là những bài vụn vặt không giá trị. Nó là một thế giới thơ rất
riêng – một thế giới của đêm, của hơi rượu, của tiếng thở, của những kẻ thao
thức. Ở đó, Đặng Xuân Xuyến không cố gắng làm nhà hiền triết, cũng không chạy
theo sự kiểu cách. Ông chỉ là một người ghi lại những chấn động ngắn ngủi của
tâm hồn – đôi khi sắc, đôi khi mờ, nhưng luôn thật.”
Người đọc có thể không thích cách ông viết. Nhưng không thể phủ
nhận: thơ ông có linh hồn. Và đó là điều mà không phải “những bài thơ dài hơi” nào cũng làm được.
-------------------
(Viết theo tinh thần đối thoại và tranh luận phê bình hiện đại)
Nguồn:
Đối thoại giữa ChatGPT và bạn đọc, tháng 6/2025.
ChatGPT.
*.
TRẦN ĐỨC PHỔ
Địa chỉ: 819 Kleinburg Dr,
London
tỉnh bang Ontario, Canada.
Email: ducphot946@gmail.com
,
KÝ ỨC ĐÊM...
Chùm thơ Đặng Xuân Xuyến
*
LẠI NỮA...
Lại nữa, một đêm. Lại một
đêm
Lại nghe rón rén mé bên
thềm
Lại mùi ngai ngái nơi
chăn đệm
Lại tiếng thở dài buôn
buốt đêm.
*.
Chủ nhật, 01 tháng
06-2025
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
CẠN ĐÊM
- với Khờ -.
Men theo hơi rượu cuối
ngày
Nghiêng bình để rót cho
đầy cữ say
Ừ nào túy lúy đêm nay
Rượu ngon ủ kỹ tao mày
cạn đêm.
*.
Hà Nội, đêm 3 tháng
7/2024
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
BUỐT ĐÊM
Một tiếng còi tàu ghiến
nát đêm
Một tiếng ho đêm rục gối
mềm
Một người lụi cụi soi chăn
đệm
Một ánh mắt buồn buôn
buốt đêm.
*.
Đêm 03 tháng 04 năm 2024
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
PHỐ KHUYA
Gió lạnh cong mình cóng
mái hiên
Mưa táp song thưa buốt
dáng thiền
Dật dờ phố nhỏ hai thằng
nghiện
Một gã xe thồ đạp như
điên.
*.
Định Công, 22:38 ngày
11-01-2024
(Mồng Một/Chạp năm Quý
Mão)
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
NGÕ KHUYA
Trăng tàn ai bán ai mua
Ngõ khuya chỉ tiếng gió
lùa buốt đêm
Lặng tìm hương cũ ngọt
mềm
Giật mình kín cả một thềm
lá rơi.
*.
Hà Nội, 21 tháng 12/2023
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐÊM VẮNG
Ơ hay đêm vắng còn chưa
ngủ
Mải đứng dòm khuya mãi
gật gù
Ờ nhỉ tháng Mười giăng
ngõ cũ
Xáo xác cuối vườn tiễn
gió Thu.
*.
Làng Đá, 03:26/13-11-2023
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
THÁNG CHÍN
Tháng Chín cuộn tròn
hương sữa đêm
Gió Thu vê rối lọn tóc
mềm
Tiếng cười rúc rích thi
thoảng điểm
Sương Thu run rẩy rót
xuống thềm.
*.
Hà Nội, 11 tháng 11/2023
(đêm 28 tháng 9 âm lịch)
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
BÓNG ĐÊM
Đem nhốt trần truồng cái
bóng đêm
Chợt nghe lạnh lạnh gió
lách thềm
Chợt nghe ẩm ướt mùi chăn
đệm
Chợt vấp bóng mình xõa bóng
đêm!
*.
Định Công, 11:33 ngày
19/04/2023
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
NGÕ ĐÊM
Sương tí tách trên từng
cọng lá
Gió hững hờ lạnh lạnh
xuyên đêm
Người lặng lặng bỏ đi sau
vòm lá
Người cúi đầu chậm chậm
lẫn vào đêm.
*.
Hà Nội, 00:55 -
26/03/2023
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐÊM KHÁT
- với N T T -
Ừ thì đêm ấy, đêm đêm ấy
Em dụ ta quần nát trăng
ngây
Những tưởng dụ tình thôi
trỗi dậy
Ai ngờ trăng khát nát đêm
đây.
*.
Hà Nội, đêm 03 tháng
12-2022
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
GẠ ĐÊM
- với M.Q -
Lại gạ một đêm! Ừ thì đêm
Lại hớt trăng men ở mé
thềm
Lại lùa gió lạnh nhồi
chăn đệm
Lại mượn nét Kiều chuốc
lả đêm.
*.
21:00, 09 thâng 07-2021
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐÊM XUÂN
Một đêm. Một đêm. Lại một
đêm
Mưa xuân rỉ rắc rớt đẫm
thềm
Nỉ non tiếng dế hòa nhịp
đệm
Khua lạnh gió dồn buốt
cóng đêm!
*.
Hà Nội, 22G45 ngày
20-02-2021
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
TỈNH
Rượu tới tầm ngật ngưỡng
Khật khừ ngất ngưởng vào
đêm
Hớ hênh hàng xóm xộc xệch
ngủ
Giật mình. Gió lạnh luồn
đêm.
*.
Phố Vọng, đêm 30-11-2020
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
HÔN TRỘM
- với NTT -
Rỏn rẻn em cười với gió
mây
Thẩn thơ nỗi nhớ chợt ùa
đầy
Nụ hôn em trộm từ đêm ấy
Tấp tểnh men nồng như mới
đây.
*.
Hà Nội, trưa 21-11-2020
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐÊM Ở QUÊ
Gió buồn gẩy sợi mưa gầy
Đẩy vầng trăng khuyết lạc
đầy ngõ xưa
La đà gió quẩn màn thưa
Tiếng mưa ngoài ngõ cũng
vừa chợt ngưng.
*.
Làng Đá, 13 tháng 03.2020
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
CHƠI ĐÊM
Tự dưng lại muốn đi chơi
phố
Nhặt tiếng ai cười khua
vỡ đêm
Ờ nhỉ... lâu rồi
quên chơi phố
Ai người năm đó có chơi
đêm?
*.
Hà Nội, đêm 21.07.2019
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
HỨNG
Lãng đãng trăng vơi
Khạo khờ tôi
Ngơ ngác hứng em.
Đêm. Bốc hơi em vào tôi.
*.
Giáp Bát, đêm 09 .10.2018
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
HOA ĐÊM
Áo trễ vai trần rảo bước
nhanh
Nhũ hồng e ấp áo mỏng
manh
Gió khuya cong cớn từng
cơn lạnh
Nhợt nhạt môi hường lúc
tàn canh.
*.
Giáp Bát, đêm 04 tháng
10.2018
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
ĐÊM VỠ
- Tặng V. yêu –
Đêm vấp em
Rỏn rẻn cười
Em cắn đêm vỡ
Mi huyền ngân ngấn hạt
ngọc vương.
*.
Hà Nội, đêm 01 tháng
07.2018
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
XA
Giọt thời gian thăm thẳm
Vụn vỡ vào một đêm
Tiếng cười khô khốc điểm
Nẻo bờ càng xa xăm.
*.
Hà Nội, 14 tháng 05 năm
2018
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
Nhận xét
Đăng nhận xét